Amalgam Dolgu ve Geleceği
Amalgam dolgu, diş çürükleri nedeniyle oluşan boşlukları doldurmak için yaygın olarak kullanılan bir malzemedir. Gümüş görünümü nedeniyle ‘gümüş dolgu’ olarak da adlandırılan bu uygulamanın estetik kaygılar ve cıva içermesi gibi nedenlerle yasaklanması uzun zamandır tartışma konusu olmuştur.
Geçtiğimiz günlerde Avrupa Parlamentosu (AP), cıva kullanımını azaltmaya yönelik yeni düzenlemeler üzerinde üye ülkelerle anlaştığını duyurdu. Bu çerçevede, halk sağlığı ve çevre koruma amacıyla hazırlanan yeni kurallara göre, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde 1 Ocak 2025’ten itibaren amalgam dolgu uygulaması yasaklanacak. Ancak bu dolgu, yalnızca hastanın özel tıbbi gereksinimlerine dayalı olarak diş hekimi tarafından ‘kullanılması şart’ koşuluyla uygulanabilecek.
Amalgam dolgunun alternatiflerini geri ödeme sistemlerine dahil etmeyen ülkeler ise bu düzenlemeyi 30 Haziran 2026’ya kadar erteleyebilecek. Ülkemizde ise diş hekimlerinin yaklaşık %60-65’i hâlâ amalgam dolgu kullanmaya devam ediyor.
Peki, Türkiye’de de benzer bir adım atılmalı mı? Amalgam dolgunun sağlık üzerindeki zararları neler? Bu gibi soruların yanıtlarını Diş Hekimi Lütfi Murat Mercan ile araştırdık.
‘Bu Karar Diş Hekimliği Uygulamalarında Bir Dönüm Noktası’
Diş Hekimi Lütfi Murat Mercan, amalgam dolguların yasaklanmasının diş hekimliği uygulamalarında önemli bir dönüm noktası olduğunu belirtti. “Amalgam, uzun ömürlü olmasından dolayı yıllardır tercih edilen bir dolgu malzemesidir. Ancak cıva içermesi nedeniyle sağlık ve çevre üzerindeki potansiyel etkileri yıllarca tartışılmıştır.” Bu yasaklama, daha az riskli dolgu malzemelerine geçişi teşvik ederken, çevre dostu ürünlerin kullanımını da artıracaktır.
Türkiye’de Hâlâ Kullanılıyor!
Dünya genelinde amalgam dolgu kullanımının yaygın olduğunu, ancak son yıllarda bu kullanımın azaldığını vurgulayan Mercan, “Türkiye’de ise hâlâ kullanılmakta. Fakat bu sayı 10-15 yıl öncesine göre belirgin şekilde azalmıştır.” Türkiye’de de benzer bir adımın atılması, halk sağlığını koruma ve çevresel sürdürülebilirliği artırma açısından olumlu bir gelişme olacağını ifade etti. “Diş hekimliği uygulamaları ve malzeme kullanımı, güncel düzenlemeler, standartlar ve uluslararası sağlık önerileri ışığında gözden geçirilmektedir.” Ayrıca, alternatif dolgu malzemelerine geçiş konusunda bilinçlendirme ve teşvik edici politikaların oluşturulmasının gerekliliğine dikkat çekti.
Avantaj ve Dezavantajları Neler?
Lütfi Murat Mercan, “Amalgam dolguların başlıca avantajları arasında ekonomik olması, kolay uygulanabilirliği, yüksek dayanıklılığı ve uzun ömürlülüğü sayılabilir.” Bu özellikler, büyük çürüklerin tedavisinde ve arka dişlerde yüksek yük altında ideal bir seçenek sunar. Ancak, bu uygulamanın estetik açıdan hoş olmayan görünümü, zamanla dişlerde oluşabilecek koyu renklenmeler, cıva içermesi ve cıvanın potansiyel sağlık riskleri gibi ciddi dezavantajları da bulunmaktadır.
Cıva Zehirlenmesine Dikkat! Cıvanın insan sağlığı için risk taşıyan bir element olduğunu vurgulayan Mercan, “Bu durum sadece hastalık için değil, her gün buna maruz kalan hekim ve asistanları için de büyük sorunlar oluşturmaktadır.” Ayrıca, dolgu malzemesinin atıklarının iyi bir filtrelemeden geçmediği durumların çevreye olan olumsuz etkilerinin de göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtti. Uzun süreli cıva maruziyeti ise sinir sistemi hasarı, böbrek hasarı ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir.
Mercan, cıva zehirlenmesinin en büyük tehlike olduğunu vurguladı: “Solunum yoluyla cıva buharına uzun süreli maruz kalma, baş ağrısı, hafıza problemleri, koordinasyon kaybı, uyuşma ve karıncalanma, konuşma güçlükleri, görme ve işitme kaybı gibi belirtilere yol açabilir.”
Bu sorumuza Lütfi Murat Mercan, şu cevabı verdi: “Kompozit (beyaz dolgular), porselen ve hibrit inley/onley dolgular gibi daha gelişmiş yöntemlerimiz bulunmaktadır.” Bu malzemeler, daha iyi estetik sonuçlar sunmasının yanı sıra cıva içermemeleri, dişle daha iyi bir bağ oluşturmaları ve daha az zararlı olmaları gibi avantajlara sahiptir. Fotoğraflar: iStockAmalgam Dışında Hangi Dolgu Yöntemleri Daha Sağlıklı?
